ย่าม เป็นสิ่งที่ชาวพุทธคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี แต่หลายคนอาจจะยังไม่รู้ที่มาและความสำคัญ มาทำความรู้จักว่า ย่าม คืออะไร มีกี่แบบ และควรถวายย่ามพระอย่างไรบ้าง
เมื่อใดก็ตามที่เราเห็นนอกสถานที่ สิ่งหนึ่งที่มักจะเห็นเป็นของคู่กายของท่านก็คงหนีไม่พ้น “ย่ามพระ” ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นสิ่งของจำเป็นที่ท่านขาดไม่ได้เลยทีเดียว เนื่องจากในปัจจุบัน การออกกิจธุระของสงฆ์นอกวัด พระท่านก็มักจะมีข้าวของเครื่องใช้เล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ต้องนำติดตัวไปด้วย เช่น ปัจจัย ใบสุทธิ ผ้ากราบ แว่นตา โทรศัพท์ ช้อนส้อมส่วนตัว สมุด ปากกา เป็นต้น หากถือสิ่งของเหล่านี้เอาไว้ตลอดเวลาก็คงจะไม่สะดวกนัก ย่ามพระสงฆ์ จึงมีบทบาทต่อการดำเนินชีวิตประจำวันเป็นอย่างมาก แต่ใครทราบบ้างว่าตามนิยามแล้ว ย่ามพระ คืออะไร มีกี่แบบ ย่ามพระราคาเท่าไร ถวายตอนไหน และมีอานิสงส์อย่างไรบ้าง วันนี้เรามีเรื่องน่าสนใจเกี่ยวกับย่ามพระมาฝาก
1. ย่าม คืออะไร
ย่ามพระ หมายถึง ถุงผ้าสำหรับใส่ของใช้จำเป็นของพระสงฆ์ มีหูหิ้วเพื่อความสะดวกสบายในการถือ บางครั้งอาจเรียกว่า ถุงย่าม ซึ่งในสมัยพุทธกาลพระสงฆ์ยังไม่มีย่ามใช้ แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนแปลงไป ย่ามพระนั้นถือเป็นหนึ่งในเครื่องบริขารปัจจุบัน ที่ถูกรวมในการจัดเซตสำหรับการบวชพระใหม่ และมีการนำไปถวายพระโดยไม่เจาะจงอีกด้วย
ย่ามพระเปรียบเสมือนกระเป๋าหรือถุงสำหรับใส่ของ บางใบอาจมีช่องซิปแยกให้เพื่อเพิ่มความสะดวกด้วย โดยธรรมเนียมในการใช้ย่ามของพระสงฆ์ จะไม่นิยมสะพายย่ามพระขณะที่เดินในบริเวณวัด หรือในละแวกหมู่บ้าน แต่จะนิยมคล้องที่แขนซ้าย เดินไปอย่างสำรวม เมื่อต้องเข้าร่วมในพีธีการต่าง ๆ ทั้งในวัดและนอกวัด หรืออาจรวบถือที่หูหิ้วด้วยมือซ้าย โดยขณะที่นั่งในพิธีหรือนั่งบนธรรมาสน์ จะวางย่ามพระไว้ด้านซ้ายมือของตัวเองเสมอ
2. ย่าม มีกี่แบบ
ย่ามพระสามารถแบ่งออกได้ตามหัวข้อต่าง ๆ ได้หลายแบบ ดังนี้
– ประเภทย่ามพระ
- ย่ามพระสำเร็จรูป มีหลายสี หลายลายให้เลือก สามารถนำไปใช้ได้ในทุกโอกาส
- ย่ามพระสั่งปัก เป็นผ้าสีสันสดสวย ปักลาย ตราสัญลักษณ์ หรือข้อความตามความต้องการของลูกค้า เพื่อถวายในพิธีกรรมหรืองานบุญบางอย่าง
– เนื้อผ้าย่ามพระ
- ย่ามพระผ้าไหม ใช้ผ้าไหมทอคุณภาพดี ไหมเป็นเส้นใยธรรมชาติ มีความเหนียว ทนทาน สีสันมีมิติงดงาม ราคาค่อนข้างแพง
- ย่ามพระผ้าต่วน เป็นผ้าเนื้อเงา นุ่มลื่น อายุการใช้งานยาวนาน ไม่ขาดง่าย น้ำหนักเบา
- ย่ามพระผ้าฝ้าย เป็นผ้าเนื้อหนา ดูเรียบง่าย คุณภาพดี รองรับน้ำหนักได้มาก
- ย่ามพระผ้าโทเร เป็นผ้าเนื้อหนา สามารถใส่ของได้เยอะจุใจ แข็งแรงทนทาน ราคาไม่แพง
– สีย่ามพระ
ตามพระธรรมวินัยนั้นไม่ได้มีการบัญญัติข้อบังคับเอาไว้ว่า ย่ามพระควรใช้สีอะไร โดยมากจึงนิยมใช้สีตามจีวรของพระสงฆ์ หรือจะใช้เป็นสีสันอื่น ๆ ก็สามารถอนุโลมได้ ถือว่าไม่ผิดพระธรรมวินัยแต่อย่างใด เช่น
- ย่ามพระสีพระราชทาน หรือพระราชนิยม จะเป็นสีออกทอง
- ย่ามพระสีเหลืองส้ม
- ย่ามพระสีแก่นขนุน หรือสีกรัก คือสีน้ำตาลอมเหลือง
- ย่ามพระสีแก่นบวร น้ำตาลอมส้มอ่อน
- ย่ามพระสีแดง สีกรักแดง หรือสีน้ำหมาก
- ย่ามพระสีเขียว หรือสีกรัก
- ย่ามพระสีอื่น ๆ เช่น สีชมพู สีน้ำเงิน สีฟ้า สีม่วง สีขาว เป็นต้น มักทำจากผ้าไหมเทียม ปักลวดลายสวยงาม
– ลวดลายย่ามพระ
ย่ามพระส่วนมากมักจะมีลวดลาย ไม่ว่าจะเป็นย่ามพระแบบพิมพ์ลาย หรือย่ามพระสั่งปัก ซึ่งลวดลายนั้นก็จะมีแตกต่างหลากหลาย เช่น ย่ามพระรูปเสมา ย่ามพระธรรมจักร ย่ามพระรูปดอกบัว ย่ามพระปีนักษัตร ย่ามพระพุทธเจ้าและเทวดา ย่ามพระปักโลโก้บริษัท องค์กร หน่วยงานรัฐ ราชการ ย่ามพระปักตราสัญลักษณ์ เป็นต้น
3. ย่ามพระธุดงค์ แตกต่างจากย่ามพระธรรมดาอย่างไร
สำหรับพระวัดป่าหรือพระที่มีกิจธุดงค์เดินทางไกลและค้างคืน จำเป็นต้องมีถุงย่ามใส่บาตรและกลดธุดงค์ รวมถึงของเดินทางต่าง ๆ ที่ย่ามพระปกติใส่ได้ไม่เพียงพอ และจำเป็นต้องเป็นย่ามที่เนื้อหนาทนทาน สามารถรับน้ำหนักมากๆได้ เป็นที่มาของการมีย่ามพระธุดงคื และย่ามพระกึ่งธุดงค์ขึ้น มีลักษณะดังนี้
- ย่ามธุดงค์ คือย่ามพระที่สามารถใส่บาตรพระ 1 ลูกได้ ตั้งแต่ขนาด 7-9นิ้ว มีซิปด้านล่างย่าม ทนทาน ไม่แตกง่าย มีขนาดใหญ่กว่าย่ามมาตรฐานปกติ ใส่กลดได้ เนื้อผ้าตัดเย็บ 2 ชั้นเพื่อความแข็งแรง รับน้ำหนักได้เยอะ ใส่ของได้เยอะมาก ราคาจึงแพงขึ้นไปอีก
- ย่ามกึ่งธุดงค์ คือ ย่ามที่มีขนาดใหญ่กว่าย่ามมาตรฐานทั่วไป แต่ไม่สามารถใส่บาตรพระได้ ไม่มีซิปก้นถุง ปลายปิด
4. ย่าม ถวายในโอกาสไหนดี
อย่างที่ได้กล่าวไปข้างต้นว่า ย่ามพระใช้สำหรับเก็บของจำเป็นขงพระสงฆ์แต่ละรูป ในเวลาที่ต้องไปตามงานพิธีการต่าง ๆ ยิ่งหากต้องเดินธุดงค์ก็ยิ่งมีสัมภาระมากขึ้น จำเป็นต้องใช้ย่ามพระที่ใหญ่ขึ้นและมีคุณสมบัติเฉพาะมากขึ้น เช่น มีช่องไว้เก็บของหลาย ๆ ช่อง ทนทาน กันน้ำกันฝนได้ พุทธศาสนิกชนทั้งหลายจึงนิยมนำย่ามไปถวายพระ เพื่อให้ท่านได้ใช้สอยตามแต่โอกาส ดังนั้นช่วงเวลาที่ญาติโยมจะสามารถถวายย่ามพระก็มีความหลากหลายแตกต่างกันไป เช่น
- ถวายย่ามพระ สำหรับบวชพระใหม่ เพราะเป็นหนึ่งในเครื่องบริขารที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์
- จัดทำย่ามพระถวาย เพื่อเป็นที่ระลึกในโอกาสสำคัญต่าง ๆ ขององค์กรหรือหน่วยงาน
- ถวายย่ามพระ เพื่อใช้เป็นบริวารกฐินและผ้าป่า
- ถวายย่ามพระเพื่อแก้เคล็ดตามความเชื่อ ทำบุญเพื่อให้เกิดโชคลาภ ไม่อดอยาก มีกินมีใช้ตลอดไป
- ถวายย่ามพระในโอกาสงานบุญต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นงานบวช งานศพ ทำบุญอุทิศให้ผู้ล่วงลับ งานทำบุญวันเกิด งานทำบุญขึ้นบ้านใหม่ การทำบุญทั่วไปเพื่อเสริมสิริมงคลแก่ชีวิต
อย่างไรก็ตาม มีข้อห้ามเกี่ยวกับย่ามพระที่ควรทราบ คือ ห้ามถวายเงินใส่ย่ามพระ โดยเฉพาะพระใหม่ที่กำลังออกจากโบสถ์ มักจะมีคนตั้งแถวรอใส่บาตรพระใหม่ ตามความเชื่อว่าทำบุญกับพระใหม่ที่มีศีลบริสุทธิ์จะได้กุศลแรง แต่การเอาเงินใส่ย่ามพระ จะทำให้ท่านต้องอาบัติทันที ซึ่งปลงอาบัติไม่ได้ ต้องสละออกก่อน ถึงจะทำการปลงอาบัติได้ จึงควรถวายเป็นดอกไม้ ธูป เทียน หรือหากศรัทธาจะถวายเงินทองแก่พระภิกษุหรือสามเณรต้องมอบให้แก่ไวยาจักร (ผู้ที่รับทำกิจของท่าน) และแจ้งให้ท่านทราบ อย่ามอบให้ในมือหรือในย่ามของท่านเด็ดขาด
5. คำถวาย ย่าม
ย่ามพระสามารถถวายเป็นหนึ่งในเครื่องสังฆทาน หรือข้าวของเครื่องใช้สำหรับพระสงฆ์ได้ โดยมีคำกล่าวถวาย ดังนี้
ท่องนะโม 3 จบ
อิมานิ มะยัง ภันเต ปะริกขาละโจลานิ สะปะริวารานิ ภิกขุสังฆัสสะ
โอโณชะยามะ สาธุโน ภันเต ภิกขุ สังโฆ
อิมานิ ปะริกขาละโจลานิ สะปะริวารานิ ปฏิคคัณหาตุ
อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ
คำแปล
ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอน้อมถวายซึ่งย่ามอันเป็นบริขาร กัยของที่เป็นบริวารทั้งหลายเหล่านี้แด่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์จงรับย่ามอันเป็นบริขาร กับของที่เป็นบริวารทั้งหลายเหล่านี้ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้ามพเจ้าทั้งหลาย ตลอดกาลนานเทอญ
6. อานิสงฆ์ของการถวายย่าม
ทางด้านอานิสงส์ของการถวายของต่าง ๆ ให้กับพระสงฆ์ เพื่อให้ท่านสามารถนำไปใช้ประโยชน์ ถือเป็นความสุขทั้งผู้ให้และผู้รับ ซึ่งอานิสงส์ของการถวายย่ามพระก็มีมากมาย เช่น
- ถวายย่ามพระเปรียบได้กับการมอบคลังสมบัติ ทำให้ทรัพย์ของเราคงอยู่อย่างปลอดภัย
- ทำให้เรากลายเป็นผู้รักษาสมบัติไว้ได้ สมบัติไม่รั่วไหล หรือสูญหายไป
- ทำให้เรามีกินมีใช้ ไม่ขัดสน อุดมสมบูรณ์ เพียบพร้อมในทุก ๆ ด้าน
- ทำให้เราแคล้วคลาดจากเหตุเภทภัยอันตรายต่าง ๆ
ย่าม ราคาเท่าไร
ถ้าอยากซื้อย่ามถวายพระ ต้องเตรียมเงินเท่าไรดี ? สำหรับย่ามพระในประเทศไทยจำหน่ายในราคาขายปลีก เริ่มต้นที่ 100-200 บาทขึ้นอยู่กับสีและเนื้อผ้า รวมถึงลวดลายที่ปัก หากเป็นผ้าไหมจะราคาสูงตั้งแต่ 300-500 บาท
ย่าม ซื้อที่ไหน
ย่ามพระในท้องตลาด ปัจจุบันมีขายตามร้านสังฆภัณฑ์ ตลอดจนร้านค้าออนไลน์ ทั้งนี้ ควรเลือกซื้อย่ามพระกับร้านค้าที่น่าเชื่อถือ สินค้าคุณภาพดี มีมาตรฐาน และควรสอบถามรายละเอียดสินค้ากับทางร้านก่อนสั่งทุกครั้ง
สำหรับใครที่กำลังมองหา ย่ามพระสงฆ์ คุณภาพดี ราคาไม่แพง ร้านโชคดีสังฆภัณฑ์ก็มีจำหน่าย สามารถสั่งซื้อ ได้ที่นี่ ย่ามพระ
ย่ามพระมีความสำคัญละจำเป็นสำหรับพระสงฆ์ เทียบเท่ากับกระเป๋าของเหล่าฆราวาสนั่นเอง ซึ่งการถวายย่ามพระไม่เพียงแต่ให้พระสงฆ์ได้ใช้ประโยชน์ แต่ผู้ถวายยังได้รับอานิสงส์ไปเต็ม ๆ หากอยากทราบข้อมูลอื่น ๆ เกี่ยวกับย่ามพระ สามารถสอบถามได้ที่ โชคดี สังฆภัณฑ์ https://www.chokdees.com/ หรือคลิกสั่งซื้อออนไลน์ได้เลย
อ่านบทความอื่นๆ ของทาง โชคดี สังฆภัณฑ์ อ่านบทความเพิ่มเติม
ช่องทางการติดต่ออื่นๆ
แอด Line : @chokdees
Shopee : Chokdees
Lazada : Chokdees
IG: chokdee_sanghaphan